تز دکتری معماری در زمینه محیط های یادگیری

تز دکتری معماری در زمینه محیط های یادگیری

تز دکتری معماری در زمینه محیط های یادگیری و معماری ساختمانهای آموزشی

عنوان تز:  تبیین چهارچوبهای نظری موثر در طراحی محیط های یادگیری کودکان

یکی از دانشگاه های معتبر تهران

 :چکیده 

زندگی حائز اهمیت در جمله مسائلاز یادگیری افراد هر جامعه می باشد. اکنون این نکته قابل درک است که  محیط بهتر، آموزش و پرورش مطلوبتری را در پی خواهد داشت، لذا به موازات توسعه سیستمهـا و برنامـه هـای  آموزشی، الگوی محیطی فضاهای یادگیری نیز . تکامل یابد بایستمی از طرفی پیچیدگی و چند بعدی بودن مسئله   طراحی محیطهای یادگیری که از ابعاد مختلفی مانند روانشناسی کودک و نوجوان (با در نظر گرفتن جنسـیت و  )مقطع تحصیلی ، روانشناسی محیط، جامعه شناسی، مسائل اقتصادی و فرهنگی، فلسفه، معماری، ابعاد کالبدی و  

فضایی و غیره برخوردار است، مستلزم تبیـین چهـارچوب هـای هـای مشـخص در راسـتای فراینـد طراحـی محـیط  یادگیری، در یک نظام واحد خواهد بود. در پژوهش حاضر به منظور هدایت صحیح الگوی برنامهریـزی و اسـتخراج  

1

جهت استخراج ماتریس الزامات محیطهای آموزشی دبستان بـر  

 ضرورت از سیستم مد ،های طراحی یریت محدوده 

اساس نیازهای کودکان بهرهگرفته شده است بر این اساس . نخست، با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلـی، - 

خصوصیات روانشناسی رشد و محیط آموزشی دبستان و نظریات موجود در این زمینه جهت تعریف نیازها و به تبع  آن الزامات مورد تحلیل قرار گرفته و سپس اطلاعات میدانی لازم از ذینفعان (متغیرهای مستقل ) به شیوه پرسشنامه  و مصاحبه استخراج می . گردد لازم به ذکر است که سوالات بر مطروحه پایه ماتریس الزامات به صورت ای چندگزینه و ) سیستم فازی( نقاشی فضای مدرسه توسط خود کود صورت ) یطراح در کاربران مشارکت روش از یریگبهره(کان  

. پذیردمی در مرحله تحلیل اطلاعات ب شیوه ا AHP ،الزامات اولیـه بـه شـیوه کمـی از طریـق داده هـای آموزشـی  (اطلاعات میدانی و نظر کارشناسان شده ارزشیابی ) ، مورد سنجش و وزندهی قرارمی . گیرند طبـق الگـوی سیسـتم  کنترل و تأیید در مدیریت محدوده، مرحله مستندات الزامات و سیستم مدیریتی بارها تکرار میگـردد تـا بـه تمـام  نیازها پاسخ داده شده و شاخصهها ارزشیابی شوند به توجه با کودکان یریادگی هایطیمح یطراح یالگوها تاًینها.  

گرددیم نیتدو کشور یبوم و یفرهنگ اصول و یمبان .  

نتایج پژوهش حاض است که آنبیانگر ر، کودکان در محیطهای آموزشی به واسطه درک عینی هنگام حضورشان  در مدرسه در وهله نخست با شرایط ظاهری محیط و جذابیتهای آن روبه . شـوند رو می بـر ایـن اسـاس از میـان  

شاخصههای حائز اهمیت در طراحی محیطهای یادگیری کودکان دبستانی در کشـور ، پـس از اهمیـت هـای رسـانه  

آموزشی در یادگیری، کودکان بر اهمیت ارتباط با فضای بیرون (فضای بازی و فضای سبز و طبیعت تاکید داشته )  

. اند این مهم در رابطه با نظر کارشناسان نیز حائز شرایط مشابهی بوده است. لکن نظر اولیاء مدرسه بیشتر بر ابعاد  روانشناسی و تربیتی و نظر والدین بر ایجاد خلاقیت و محیط ایمن تاکید داشتهاند که به نظر طراحی مناسب می-  بایست ترکیبی متعادل از این نظرات با توجه ویژه بر نظر کاربران محیط یادگیری باشد. از طرفی توجه به این نکته  که کودکان ضمن تعیین محیط، متاثر از آن نیز میباشند، بیانگر لزوم توجه به طراحی بر مبنای نظرات کارشناسان  حوزه طراحی و در نظر گرفتن تاثیر مباحث فرهنگی، اجتماعی، تاریخی ) پیشینه( و غیره در کالبد معماری محیط- های یادگیری است . بر این اساس در رساله حاضر بیانپس از کلیات تحقیق در فصل اول ، در فصل دوم ابتدا مبانی  و مفاهیم مرتبط با کودکان و ویژگی -های رشدی رفتاری آنان بررسی شده و در ادامه، مفاهیم مرتبط با روانشناسی  محیطهای یادگیری کودکان و رفتار کودک در محیط مورد توجه قرار خواهد گرفت در فصل سوم. پـس از بررسـی  ویژگیهای رفتاری کودک در محیط یادگیری، سیر شکلگیری این محیطها در ایران مد نظر قرار خواهد گرفت که   بر این اساس مطالب در دو بخش ویژگی -های مذهبی اجتماعی و عملکردی -کالبدی مطالعه خواهند شد همین .  

رویکرد مطالعاتی در ارتباط با سیر شکلگیری محیطهای یادگیری در جهان نیز در فصل چهارم اتخاذ خواهد شد.  در فصل پنجم در راستای تدقیق نیازها، اصول و الزامات طراحی، نمونههای موردی در ایران و جهان مورد مطالعه  . گیرندقرار می لازم به ذکر است که در انتخاب نمونه های داخلی سعی شده تاکید بر نمونههای دوران معاصر پس ( (شهر تهران ) از قاجار به عنوان مکان تحقیق نهایتـاً . باشـد ) در فصـل ششـم ، طبقـه بنـدی الزامـات شـکل گیـری  چهارچوبهای نظری فرایند طراحی دبستانها بر پایه مطالعات میدانی به شیوه طبقه بندی P.H.A پذیرفتهانجام  

و پس از تحلیل و وزندهی الزامات و ارزیابی نظرات کارشناسان، مسئولین دبستان، والدین و دانش آموزان، جمـع  بندی و تبیین چهارچوب نهایی ارائه خواهد شد . 

کلمات کلیدی: محیطهای یادگیری، کودکان، چهارچوبهای نظری، فرایند طراحی  

تز دکتری معماری در زمینه محیط های یادگیری

تز دکتری معماری در زمینه محیط های یادگیری

تز دکتری معماری در زمینه محیط های یادگیری و معماری ساختمانهای آموزشی

عنوان تز:  تبیین چهارچوبهای نظری موثر در طراحی محیط های یادگیری کودکان

یکی از دانشگاه های معتبر تهران

 :چکیده 

زندگی حائز اهمیت در جمله مسائلاز یادگیری افراد هر جامعه می باشد. اکنون این نکته قابل درک است که  محیط بهتر، آموزش و پرورش مطلوبتری را در پی خواهد داشت، لذا به موازات توسعه سیستمهـا و برنامـه هـای  آموزشی، الگوی محیطی فضاهای یادگیری نیز . تکامل یابد بایستمی از طرفی پیچیدگی و چند بعدی بودن مسئله   طراحی محیطهای یادگیری که از ابعاد مختلفی مانند روانشناسی کودک و نوجوان (با در نظر گرفتن جنسـیت و  )مقطع تحصیلی ، روانشناسی محیط، جامعه شناسی، مسائل اقتصادی و فرهنگی، فلسفه، معماری، ابعاد کالبدی و  

فضایی و غیره برخوردار است، مستلزم تبیـین چهـارچوب هـای هـای مشـخص در راسـتای فراینـد طراحـی محـیط  یادگیری، در یک نظام واحد خواهد بود. در پژوهش حاضر به منظور هدایت صحیح الگوی برنامهریـزی و اسـتخراج  

1

جهت استخراج ماتریس الزامات محیطهای آموزشی دبستان بـر  

 ضرورت از سیستم مد ،های طراحی یریت محدوده 

اساس نیازهای کودکان بهرهگرفته شده است بر این اساس . نخست، با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلـی، - 

خصوصیات روانشناسی رشد و محیط آموزشی دبستان و نظریات موجود در این زمینه جهت تعریف نیازها و به تبع  آن الزامات مورد تحلیل قرار گرفته و سپس اطلاعات میدانی لازم از ذینفعان (متغیرهای مستقل ) به شیوه پرسشنامه  و مصاحبه استخراج می . گردد لازم به ذکر است که سوالات بر مطروحه پایه ماتریس الزامات به صورت ای چندگزینه و ) سیستم فازی( نقاشی فضای مدرسه توسط خود کود صورت ) یطراح در کاربران مشارکت روش از یریگبهره(کان  

. پذیردمی در مرحله تحلیل اطلاعات ب شیوه ا AHP ،الزامات اولیـه بـه شـیوه کمـی از طریـق داده هـای آموزشـی  (اطلاعات میدانی و نظر کارشناسان شده ارزشیابی ) ، مورد سنجش و وزندهی قرارمی . گیرند طبـق الگـوی سیسـتم  کنترل و تأیید در مدیریت محدوده، مرحله مستندات الزامات و سیستم مدیریتی بارها تکرار میگـردد تـا بـه تمـام  نیازها پاسخ داده شده و شاخصهها ارزشیابی شوند به توجه با کودکان یریادگی هایطیمح یطراح یالگوها تاًینها.  

گرددیم نیتدو کشور یبوم و یفرهنگ اصول و یمبان .  

نتایج پژوهش حاض است که آنبیانگر ر، کودکان در محیطهای آموزشی به واسطه درک عینی هنگام حضورشان  در مدرسه در وهله نخست با شرایط ظاهری محیط و جذابیتهای آن روبه . شـوند رو می بـر ایـن اسـاس از میـان  

شاخصههای حائز اهمیت در طراحی محیطهای یادگیری کودکان دبستانی در کشـور ، پـس از اهمیـت هـای رسـانه  

آموزشی در یادگیری، کودکان بر اهمیت ارتباط با فضای بیرون (فضای بازی و فضای سبز و طبیعت تاکید داشته )  

. اند این مهم در رابطه با نظر کارشناسان نیز حائز شرایط مشابهی بوده است. لکن نظر اولیاء مدرسه بیشتر بر ابعاد  روانشناسی و تربیتی و نظر والدین بر ایجاد خلاقیت و محیط ایمن تاکید داشتهاند که به نظر طراحی مناسب می-  بایست ترکیبی متعادل از این نظرات با توجه ویژه بر نظر کاربران محیط یادگیری باشد. از طرفی توجه به این نکته  که کودکان ضمن تعیین محیط، متاثر از آن نیز میباشند، بیانگر لزوم توجه به طراحی بر مبنای نظرات کارشناسان  حوزه طراحی و در نظر گرفتن تاثیر مباحث فرهنگی، اجتماعی، تاریخی ) پیشینه( و غیره در کالبد معماری محیط- های یادگیری است . بر این اساس در رساله حاضر بیانپس از کلیات تحقیق در فصل اول ، در فصل دوم ابتدا مبانی  و مفاهیم مرتبط با کودکان و ویژگی -های رشدی رفتاری آنان بررسی شده و در ادامه، مفاهیم مرتبط با روانشناسی  محیطهای یادگیری کودکان و رفتار کودک در محیط مورد توجه قرار خواهد گرفت در فصل سوم. پـس از بررسـی  ویژگیهای رفتاری کودک در محیط یادگیری، سیر شکلگیری این محیطها در ایران مد نظر قرار خواهد گرفت که   بر این اساس مطالب در دو بخش ویژگی -های مذهبی اجتماعی و عملکردی -کالبدی مطالعه خواهند شد همین .  

رویکرد مطالعاتی در ارتباط با سیر شکلگیری محیطهای یادگیری در جهان نیز در فصل چهارم اتخاذ خواهد شد.  در فصل پنجم در راستای تدقیق نیازها، اصول و الزامات طراحی، نمونههای موردی در ایران و جهان مورد مطالعه  . گیرندقرار می لازم به ذکر است که در انتخاب نمونه های داخلی سعی شده تاکید بر نمونههای دوران معاصر پس ( (شهر تهران ) از قاجار به عنوان مکان تحقیق نهایتـاً . باشـد ) در فصـل ششـم ، طبقـه بنـدی الزامـات شـکل گیـری  چهارچوبهای نظری فرایند طراحی دبستانها بر پایه مطالعات میدانی به شیوه طبقه بندی P.H.A پذیرفتهانجام  

و پس از تحلیل و وزندهی الزامات و ارزیابی نظرات کارشناسان، مسئولین دبستان، والدین و دانش آموزان، جمـع  بندی و تبیین چهارچوب نهایی ارائه خواهد شد . 

کلمات کلیدی: محیطهای یادگیری، کودکان، چهارچوبهای نظری، فرایند طراحی  

تز دکتری معماری در زمینه محیط های یادگیری

تز دکتری معماری در زمینه محیط های یادگیری

تز دکتری معماری در زمینه محیط های یادگیری و معماری ساختمانهای آموزشی

عنوان تز:  تبیین چهارچوبهای نظری موثر در طراحی محیط های یادگیری کودکان

یکی از دانشگاه های معتبر تهران

 :چکیده 

زندگی حائز اهمیت در جمله مسائلاز یادگیری افراد هر جامعه می باشد. اکنون این نکته قابل درک است که  محیط بهتر، آموزش و پرورش مطلوبتری را در پی خواهد داشت، لذا به موازات توسعه سیستمهـا و برنامـه هـای  آموزشی، الگوی محیطی فضاهای یادگیری نیز . تکامل یابد بایستمی از طرفی پیچیدگی و چند بعدی بودن مسئله   طراحی محیطهای یادگیری که از ابعاد مختلفی مانند روانشناسی کودک و نوجوان (با در نظر گرفتن جنسـیت و  )مقطع تحصیلی ، روانشناسی محیط، جامعه شناسی، مسائل اقتصادی و فرهنگی، فلسفه، معماری، ابعاد کالبدی و  

فضایی و غیره برخوردار است، مستلزم تبیـین چهـارچوب هـای هـای مشـخص در راسـتای فراینـد طراحـی محـیط  یادگیری، در یک نظام واحد خواهد بود. در پژوهش حاضر به منظور هدایت صحیح الگوی برنامهریـزی و اسـتخراج  

1

جهت استخراج ماتریس الزامات محیطهای آموزشی دبستان بـر  

 ضرورت از سیستم مد ،های طراحی یریت محدوده 

اساس نیازهای کودکان بهرهگرفته شده است بر این اساس . نخست، با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلـی، - 

خصوصیات روانشناسی رشد و محیط آموزشی دبستان و نظریات موجود در این زمینه جهت تعریف نیازها و به تبع  آن الزامات مورد تحلیل قرار گرفته و سپس اطلاعات میدانی لازم از ذینفعان (متغیرهای مستقل ) به شیوه پرسشنامه  و مصاحبه استخراج می . گردد لازم به ذکر است که سوالات بر مطروحه پایه ماتریس الزامات به صورت ای چندگزینه و ) سیستم فازی( نقاشی فضای مدرسه توسط خود کود صورت ) یطراح در کاربران مشارکت روش از یریگبهره(کان  

. پذیردمی در مرحله تحلیل اطلاعات ب شیوه ا AHP ،الزامات اولیـه بـه شـیوه کمـی از طریـق داده هـای آموزشـی  (اطلاعات میدانی و نظر کارشناسان شده ارزشیابی ) ، مورد سنجش و وزندهی قرارمی . گیرند طبـق الگـوی سیسـتم  کنترل و تأیید در مدیریت محدوده، مرحله مستندات الزامات و سیستم مدیریتی بارها تکرار میگـردد تـا بـه تمـام  نیازها پاسخ داده شده و شاخصهها ارزشیابی شوند به توجه با کودکان یریادگی هایطیمح یطراح یالگوها تاًینها.  

گرددیم نیتدو کشور یبوم و یفرهنگ اصول و یمبان .  

نتایج پژوهش حاض است که آنبیانگر ر، کودکان در محیطهای آموزشی به واسطه درک عینی هنگام حضورشان  در مدرسه در وهله نخست با شرایط ظاهری محیط و جذابیتهای آن روبه . شـوند رو می بـر ایـن اسـاس از میـان  

شاخصههای حائز اهمیت در طراحی محیطهای یادگیری کودکان دبستانی در کشـور ، پـس از اهمیـت هـای رسـانه  

آموزشی در یادگیری، کودکان بر اهمیت ارتباط با فضای بیرون (فضای بازی و فضای سبز و طبیعت تاکید داشته )  

. اند این مهم در رابطه با نظر کارشناسان نیز حائز شرایط مشابهی بوده است. لکن نظر اولیاء مدرسه بیشتر بر ابعاد  روانشناسی و تربیتی و نظر والدین بر ایجاد خلاقیت و محیط ایمن تاکید داشتهاند که به نظر طراحی مناسب می-  بایست ترکیبی متعادل از این نظرات با توجه ویژه بر نظر کاربران محیط یادگیری باشد. از طرفی توجه به این نکته  که کودکان ضمن تعیین محیط، متاثر از آن نیز میباشند، بیانگر لزوم توجه به طراحی بر مبنای نظرات کارشناسان  حوزه طراحی و در نظر گرفتن تاثیر مباحث فرهنگی، اجتماعی، تاریخی ) پیشینه( و غیره در کالبد معماری محیط- های یادگیری است . بر این اساس در رساله حاضر بیانپس از کلیات تحقیق در فصل اول ، در فصل دوم ابتدا مبانی  و مفاهیم مرتبط با کودکان و ویژگی -های رشدی رفتاری آنان بررسی شده و در ادامه، مفاهیم مرتبط با روانشناسی  محیطهای یادگیری کودکان و رفتار کودک در محیط مورد توجه قرار خواهد گرفت در فصل سوم. پـس از بررسـی  ویژگیهای رفتاری کودک در محیط یادگیری، سیر شکلگیری این محیطها در ایران مد نظر قرار خواهد گرفت که   بر این اساس مطالب در دو بخش ویژگی -های مذهبی اجتماعی و عملکردی -کالبدی مطالعه خواهند شد همین .  

رویکرد مطالعاتی در ارتباط با سیر شکلگیری محیطهای یادگیری در جهان نیز در فصل چهارم اتخاذ خواهد شد.  در فصل پنجم در راستای تدقیق نیازها، اصول و الزامات طراحی، نمونههای موردی در ایران و جهان مورد مطالعه  . گیرندقرار می لازم به ذکر است که در انتخاب نمونه های داخلی سعی شده تاکید بر نمونههای دوران معاصر پس ( (شهر تهران ) از قاجار به عنوان مکان تحقیق نهایتـاً . باشـد ) در فصـل ششـم ، طبقـه بنـدی الزامـات شـکل گیـری  چهارچوبهای نظری فرایند طراحی دبستانها بر پایه مطالعات میدانی به شیوه طبقه بندی P.H.A پذیرفتهانجام  

و پس از تحلیل و وزندهی الزامات و ارزیابی نظرات کارشناسان، مسئولین دبستان، والدین و دانش آموزان، جمـع  بندی و تبیین چهارچوب نهایی ارائه خواهد شد . 

کلمات کلیدی: محیطهای یادگیری، کودکان، چهارچوبهای نظری، فرایند طراحی