به راستی نمی‌توان تاریخ آغاز نظریة ولایت فقیه را به آسانی تعیین کرد. مسلمانها از همان صدر اسلام با دو مسئله اساسی روبرو بوده‌اند: یکی غیبت پیامبر و عدم حضور ایشان در بسیاری از شهرها و دیگری نیاز مبرم به احکام و دستورات سیاسی و فردی. بنابراین به افرادی نیاز داشته‌اند که بتوانند دستورات را برای آنها تبیین نمایند، در میان آنها قضاوت نمایند و یا بعضاً امور سیاسی اجتماعی آنها را سر و سامان بخشند، این مسئله در دوران ائمه معصومین نیز وجود داشته که تعیین فقهایی خاص را می‌طلبیده است. بعضی از اندیشمندان گرچه بعنوان نظریه پردازِ اختصاصی ولایت فقیه شناخته شده نیستند و (مانند سلمان فارسی) اما از اوایل قرن دو ...